“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Kureyş, Resûlullahın onbirinci babası olan Fihrin ismidir. Nûh aleyhisselâmdan sonra Arabistân yarım adasında yerleşenlere (Arab-ı bâide) denir. Âd, Semûd ve Amâlika bunlardandır. Hûd aleyhisselâm Âd kavmine, Sâlih aleyhisselâm Semûd kavmine gelmişlerdir. Hepsi (Sâm)soyundandır. Bunlardan sonra, gelip Yemene yerleşen (Kahtân) evlâdlarına (Arab-ı âribe) denir. Bunlar Yemende (Himyer) devletini kurdu. Bu devlet çökünce, önce Habeşliler, sonra Îrânlılar Yemene vâlî ta’yîn etdiler. Etrâfa dağılan Himyerîlerden Medînede (Evs) ve (Hazrec) kabîleleri meydâna geldi. Şâm tarafına gelenler, (Gassân) devletini kurup hıristiyan oldular. Irâka gelenler (Hîre) devletini kurdu. İsmâ’îl aleyhisselâmın oniki evlâdının (Arab-ı âribe) ile karışmasından (Arab-ı müsta’ribe) meydâna geldi. Arablar, islâmiyyetden sonra yabancılarla karışdı. Lisânları değişerek (arab-ı müsta’cime) meydâna geldi.
Arab-ı müsta’ribeden (Benî Adnân) ve bunlar arasında da (Mudar) ve (Rebîa) kabîleleri meşhûr oldu. (Benî Mudar)dan (Kenâne), (Kureyş), (Hevâzîn), (Sakîf), (Temîm) ve (Müzeyne) kabîleleri meydâna geldi. Bunlardan (Kureyş) Mekkede yerleşmekle ayrıca şeref kazandı. Kabîle reîsleri, mühim işlerde anlaşmak için, Mekkede (Dâr-ün-nedve) denilen yerde toplanıp meşveret ederlerdi.
Kureyş kabîlesi de, (Hâşimî), (Emevî), (Nevfel), (Abdüddâr), (Esed), (Teym), (Mahzûm), (Adîy), (Cumah) ve (Sehm) adında on kola ayrılmışdı. Zemzem dağıtmak ve Kâ’beyi ta’mîr ve tezyîn, Hâşimîlere, Kâ’be kapısını açmak, Abdüddâr oğullarına, Ukâh denilen Kureyş sancağını taşımak Emevîlere, hac zemânı ziyâfet vermek Nevfel oğullarına, Dârünnedve reîsliği Benî Esede, mahkeme hâkimliği Teym oğullarına, asker toplamak Benî-Mahzûma, başka kabîlelerle görüşmek, anlaşmak Adîy kabîlesine, (Ezlâm) denilen kur’a ve fal işleri Cumah kabîlesine, putlara adak yapmak da Benî-Sehme mahsûs vazîfeler idi. Kureyşden Abbâs, Teymden Ebû Bekr, Adîyden Ömer-ül-Fârûk, Mahzûmdan Hâlid bin Velîd, Umeyyeden Ebû Süfyân bu vazîfeleri yapıyorlardı. Teym, Mürrenin oğlu olup, hazret-i Ebû Bekrin ceddidir. Adî, Kâ’b bin Lüvey oğlu olup, hazret-i Ömerin ceddidir. (Mahzûm) kabîlesi, Mürrenin oğlu (Yakaza)dan meydâna gelmişdir.
386, 1068, 1101.
« Lügât'a Git